SYSTEM KAUCYJNY

Prawdopodobnie w 2025 roku zacznie obowiązywać w Polsce system kaucyjny, ponieważ Ministerstwo Klimatu i Środowiska pracuje nad nowelizacją ustawy uchwalonej w lipcu 2023 roku o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz niektórych innych ustaw (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1852). Wprowadzone zmiany mają na celu doprecyzowanie przepisów dotyczących wydawania, cofania i zmieniania zezwolenia na prowadzenie systemu kaucyjnego. Projekt uwzględnia również postulaty branży dotyczące m.in. podążania kaucji za opakowaniem w całym łańcuchu sprzedaży, wyłączenie opakowań po produktach mlecznych czy wprowadzenia zharmonizowanego systemu oznakowania.

System kaucyjny to mechanizm promujący recykling i ponowne wykorzystanie opakowań. Tworzyć go będą przedsiębiorcy wprowadzający do obrotu napoje w opakowaniach objętych systemem kaucyjnym za pośrednictwem podmiotu reprezentującego oraz sklepy, w których oferowane są takie produkty. Przedsiębiorcy wprowadzający napoje w opakowaniach objętych systemem zobowiązani będą do umieszczania na tych opakowaniach oznakowania wskazującego na objęcie opakowania systemem kaucyjnym i określającego wysokość kaucji. Systemem objęte będą opakowania na napoje jednokrotnego użytku: butelki PET o pojemności do 3 litrów i puszki metalowe o pojemności do 1 litra oraz butelki szklane wielokrotnego użytku o pojemności do 1,5 litra. Wysokość kaucji określona została w rozporządzeniu: 0,50 zł na butelki PET i puszki, 1,00 zł na butelki szklane.

Zasady działania systemu:

·         Przy zakupie napoju w opakowaniu z logotypem od klienta pobierana będzie kaucja. Uwaga - kaucja zostanie doliczona do ceny napojów dopiero przy kasie;

·         Wszystkie jednostki handlowe, niezależnie od ich powierzchni, jeżeli oferują napoje  w opakowaniach objętych systemem, będą pobierały kaucję. Uwaga - nie ma tu znaczenia profil działalności danego sklepu tylko oferowane produkty;

·         Opakowania objęte systemem będą odpowiednio oznakowane, logotypem systemu kaucyjnego. Uwaga – nie będzie możliwości odebrania kaucji za opakowania bez logotypu;

·         Kaucję będzie można odebrać przy zwrocie opakowania. Uwaga przy zwrocie opakowań,  w celu odzyskania kaucji, nie będzie wymagane okazanie paragonu;

·         Opakowanie można będzie zwracać w dowolnym punkcie zbiórki - Obowiązek zbierania opakowań objętych systemem nałożony jest na sklepy powyżej 200 m2, a małe sklepy poniżej 200 m2 mogą dobrowolnie przystępować do systemu. Uwaga opakowań nie należy zgniatać przed oddaniem do punktu zbiórki;

·         Możliwe będzie również tworzenie punktów zbierania pustych opakowań poza jednostkami handlowymi.

Korzyści z wprowadzenia systemu:

·         zmniejszenie zanieczyszczenia środowiska przez odpady opakowaniowe;

·         zwiększenie poziomu selektywnego zbierania odpadów opakowaniowych;

·         zwiększenie poziomów recyklingu odpadów opakowaniowych;

·         stworzenie pozytywnych nawyków dot. segregowania odpadów.

Podstawą do wprowadzenia w Polsce systemu kaucyjnego była dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej 2019/904 w sprawie zmniejszenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko (tzw. dyrektywa SUP). Nałożyła ona na państwa członkowskie obowiązek zapewnienia selektywnej zbiórki do celów recyklingu.

Przedsiębiorcy wprowadzający do obrotu napoje w opakowaniach będą obowiązani osiągnąć określone poziomy selektywnego zbierania opakowań i odpadów opakowaniowych w ramach systemu (77% od 2025 r. i 90% od 2029 r.). Dodatkowo, dla butelek jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych będą obowiązani do zapewnienia, aby opakowania te, włącznie z ich zakrętkami i wieczkami, zawierały udział wagowy wynoszący co najmniej: od 2025 r. – 25% tworzyw sztucznych pochodzących   z recyklingu i  od 2030 r. – 30% tworzyw sztucznych pochodzących z recyklingu.

Zgodnie z zasadą rozszerzonej odpowiedzialności producenta, wprowadzający napoje w opakowaniach objętych systemem kaucyjnym będą finansowali system kaucyjny. Wprowadzający, będą ponosili koszty związane m.in. ze zbiórką, odbieraniem i transportem opakowań i odpadów czy prowadzeniem ewidencji i rozliczaniem kaucji.

System będzie dodatkowo finansowany z niezwróconej kaucji oraz ze sprzedaży materiałów pochodzących z recyklingu. Ustawa dopuszcza funkcjonowanie na rynku kilku operatorów systemu kaucyjnego.